DEHB, okul çağı çocuklarında %3 ila 5 oranında, daha ziyade erkek çocuklarında görülen beyinden köken alan nörobiyolojik bir hastalıktır. Beyindeki icra edici işlevlerden sorumlu olan prefrontal kortekste (planlama, organizasyon ve itki kontrolünden en üst seviyede sorumlu olan bölge) hasar mevcut olup, düzenleyici sinir hücreleri arasında iletici rol oynayan bazı nörokimyasal maddelerin (dopamin, noradrenalin vb.) yoğunluğu veya bu maddelerin ilgili reseptörlere bağlanıp gereken etkileşimi gerçekleştirmelerinde sorun yaşanır. Genetik yatkınlık söz konusudur.
DEHB’li bir çocuğu genel olarak tarif edecek olursak; dikkatini istemediği şeylere odaklayamayan, pervane takmış gibi hareketli, yerinde duramayan, atak, dinlemeden konuşan, unutkan, dağınık bir hâl sergilerler. Bu olumsuz davranışlar başta evde ve okulda olacak şekilde en az iki farklı mekânda ortaya çıkmaktadır.
Belirtileri şunlardır:
Dikkatsizlik Belirtileri:
1. Okul ödevlerinde dikkatsizlik,
2. Üstlendiği görevlerde veya oyunlarda dikkatsizlik,
3. Konuşulanı dinlemiyor gibi görünme ama dinlememe,
4. Talimatları takip edememe,
5. Planlama ve organizasyonda zorlanma,
6. Eşyalarını kaybetme,
7. Kolay dikkat dağılması,
8. Unutkanlık.
Aşırı Hareketlilik (Hiperaktivite) ve İtkisellik (İmpulsivite) Belirtileri:
Aşırı Hareketlilik:
1. El ve ayakların kıpır kıpır hareketli olması,
2. Oturması gereken durumlarda oturamama,
3. Uygun olmayan şekilde koşuşturma ve tırmanma,
4. Sakin biçimde oyun oynayamama,
5. Fazla konuşma,
İtkisellik:
1. Sorulan soru tamamlanmadan cevap verme,
2. Sıra beklemede zorluk çekme,
3. Başkalarının sözünü kesme,
Üç alt tipi mevcuttur. Bazı çocuklarda sadece dikkat bozukluğu ön planda olup, diğer yönden sakin ve usludurlar. İkinci grupta sadece hiperaktivite ve itkisellik ön plandadır. Üçüncü grup ise tüm belirtilerin karışık olarak ortaya çıktığı gruptur.
Çocuğunuzda yukarıda bahsi geçen belirtileri görüyorsanız, bu belirtiler bebeklik ve erken çocukluk döneminde başlamışsa, sınıf öğretmeninden de bu doğrultuda şikâyet geliyorsa, hiç vakit kaybetmeden bir çocuk psikiyatrına başvurmanız en uygunu olacaktır.
DEHB’nin tedavisinde ders çalışma, dikkat toplama ve sosyal intibak stratejileri geliştirmeye yönelik psikoterapi, çocuklarla nasıl baş edileceğine yönelik ebeveyn ve okul danışmanlığı ve belirtileri önlemeye yönelik ilâç tedavisi uygulanmaktadır.
Yukarıda belirtilen yöntemlerin hepsi yapılabildiği takdirde, seyirde çocuğun hayatında fevkalâde olumlu gelişmeler gözlenmektedir.
Tedavide, hasta – ebeveyn – okul - hekim işbirliği esastır.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder