Çalışan Anne

Yaşamın yükü bir yana hem anne hem çalışan olmak kadınları en çok zorlayan konulardan biri… Birçok sorumluluğu aynı anda yerine getirmek durumunda kalan çalışan anneler, en çok tükenmişlik sendromuyla karşı karşıya… İşte uzmanlardan işi ve çocuğu birlikte büyütme taktikleri…

Geçen hafta sonu anneler günüydü… Birçok ülkede olduğu gibi ülkemizde de kariyer sahibi annelerin gözünden bugüne bakmak istedik. Tablo pek de iç açıcı görünmüyor. Çünkü ‘çocuk da yaparım kariyer de’ diyebilmek şarkı söylemek kadar kolay değil maalesef. En çok da çocukların bu durumdan olumsuz etkilendiği düşüncesi sorun yaratıyor. Bir kreşte “anne ne demektir” sorusuna çalışan anneye sahip bir çocuğun ‘annem gitmek demektir’ yanıtını vermesi durumu iyi özetliyor. Kimi aile bütçesine katkıda bulunmak kimi de yaşam standartlarını yükseltmek, mesleğini icra etmek, iş ve sosyal hayatta da yer edinmek amacıyla daha bilinen anlatımıyla ‘ekonomik anlamda özgür olmak için’ çalışıyor… Hangi amaçla olursa olsun çalışmak, anne olan kadınlar için birçok zorluğu barındırıyor içinde… Özellikle kadının evli ve çocuk sahibi olduğu durumlarda sıkıntının arttığını söyleyen Anadolu Sağlık Merkezi Uzman Psikoloğu Sevil Usanmaz, geleneksel aile yapısının hem kırsal hem de kentsel alanlarda hala devam ediyor olmasının zorlukların en başında geldiğini belirtiyor. Evdeki işlerin ve çocuğun sorumluluklarının kadınlara yüklenmesi, kadın çalışıyor olsa bile hem kültürel hem de sosyal olarak bu beklentinin devam ettirilmesi aşılamayan bir duvar. Bütün bunların yanı sıra iş ortamının zorlukları, iş stresi, uzun çalışma saatleri, trafikte geçirilen zaman ve eve geldikten sonra dinlenmeye fırsat bulamamanın da kadınlar için yıpranma ve yorgunluk süreçlerini artırdığını söylüyor Usanmaz.

Tükenmişlik sendromu yaşıyorlar

Anne olan çalışan kadın ev ve iş arasında koştururken bir süre sonra tükenmişlik sendromu yaşamaya başlıyor. Çalışan annenin hem iş hem de evdeki beklentilerle baş etmeye çalışması yorgunluk yaratırken, çevresi için huzursuz ve öfkeli bir insana dönüşmesine de neden oluyor. İşi bırakmakla çalışmaya devam etmek arasında hep kararsız kaldığını, bu durumun da suçluluk duygusu yarattığını vurguluyor Psikolog Sevil Usanmaz. Peki, bu duygular çalışan annenin psikolojisini nasıl etkiliyor? Tükenmişlik ve suçluluğun olumsuz duygular olduğunu söyleyen Uslanmaz, bunların mutsuzluk, sıkıntı gibi diğer olumsuz duyguları da beraberinde getirdiğini anlatıyor. Bu durum da beklenildiği gibi performans kaygısı, iş veriminde düşüklüğe, dikkat ve konsantrasyon eksikliğine, ekip arkadaşlarıyla sorunlara neden oluyor. Öte yandan evde de eşiyle iletişim sorunları ve ilişkinin bozulması da gündeme gelebiliyor. Tüm bunlar kadının sağlıklı, güvene dayalı bir anneçocuk ilişkisi kuramamasına neden olabiliyor.

Anneleri çalışan çocuklar daha başarılı

Çalışan anne olmak birçok zorluğu beraberinde getirirken araştırmalar bu durumun çocuklar üzerinde olumlu etkileri de olduğunu gösteriyor. Araştırmalara göre çalışan annelerin çocuklarının okul başarıları ve sosyal gelişimleri, çalışmayan annelerin çocuklarına göre daha önde. Uslanmaz bu durumu şöyle açıklıyor: “Çocuklar, bebeklikten itibaren annenin duygularını hisseder. Çocuğu etkileyen, annenin yaklaşımı, kurduğu ilişki biçimi ve duygu durumu, suçluluk duygusunun olup olmadığıdır. Annenin çocuğuyla kurduğu güvenli, sakin ancak sınır koyan tutumu; çocuğun gelişiminde, sosyalleşmesinde, okul başarısında önemlidir. Annenin çalışması, çocuğun kendi benliğini algılamasında da önemli bir etkiye sahip.” Annesi çalışan çocukların, “büyüyünce ne olacaksın?” sorusuna daha net yanıtlar verdikleri, kendilerine hemen her konuda hedefler koyabildikleri, dışa dönük ve öğrenmeye hevesli olduklarının gözlemlendiğini söyleyen Uslanmaz, bu çocukların ergenlik dönemlerinde annelerini daha yetenekli, becerikli hissettiklerini, meslek seçimlerinde onları örnek aldıklarını anlatıyor.

Hayatınızı kolaylaştıran tüyolar…

İşinize, çalışma saatlerine, çevresel ve ekonomik koşullara göre, oturacağınız evi seçin. Ev işe veya ailelerden birine yakın olursa zamandan kazanırsınız.

Çalışan kadın, evlendikten kısa süre sonra çocuk sahibi olduğunda, karmaşa yaşayabilir, olumsuz etkilenebilir. Bu nedenle çocuk doğurmak için yeterli sürenin geçtiğinden emin olun. Evlendikten bir veya iki yıl sonra çocuk sahibi olursanız evliliğe alışmış olursunuz.

İşle ilgili kariyer hedefleriniz varsa, öncelikler konusunda karar verin, zaman belirleyin. Kariyer, terfi ne zaman olacak, çocuk sahibi ne zaman olabilirsiniz?

Doğum sonrası için izinlerinizin sürelerini iyi belirleyin. Doğum sonrası izni, ücretli ve ücretsiz izinleriniz, süt izni ne kadar gibi konularda bilgi alın.

İşe başladığınızda, çocuk için kimin ya da kimlerin yardımcı olacağını planlayın.

Çocuğunuz doğduğu andan itibaren yavaşça bir düzen ve sınır koyun. Yeme, uyuma, oyun vb. yardım edenlerin buna uymasına özen gösterin.

İşten eve geldiğinizde önce çocuğunuzla birlikte olun, çocuğun anneyle uzun zamana değil, kısa süreli nitelikli birlikte olmaya, sevgi dolu, kucaklayan, paylaşan, konuşan, anlatan anneye ihtiyacı vardır.

Çocuğunuz büyüdükçe, işinizi ona anlatın, olumlu duygularınızı paylaşın.

Maddi ödüller ve pahalı hediyelerden uzak durun, unutmayın çocuklar çok hızlı öğrenir.

İş, çalışma ve genel olarak hayatı algılamanız olumsuz ise olumlu taraflarını görmeye, bakış açınızı değiştirmeye çalışın, gerekiyorsa yardım alın.

Zaman yönetimini öğrenmeye gayret gösterin. Aynı zamanda iki-üç şey yapabilirsiniz.

Bazen sevdiğiniz şeyler için eşinizle birlikte program yapın, birbirinize kısa süre de olsa zaman ayırın.

Sağlığınıza, kişisel bakımınıza özen gösterin.

İşinizde plan ve program yapmak tükenmişliği önler. Not tutun, gereksiz olanları çıkarın, arkadaşlarınızla işbirliği yapın, bilgilerinizi gözden geçirin, yenileyin.

Dünya ve ülke olaylarından haberdar olmaya gayret edin.

Mola zamanları, motivasyon çalışmaları gibi işinizin sağladığı olanakları mutlaka kullanın.

Kaynak: İş’te İnsan